Voor u
ligt een een bundel met twaalf liederen n.a.v. teksten uit het evangelie van
Thomas.
Deze
bundel liederen vormt een onderdeel van het muziekproject van de stichting
Codice e Musica rond het evangelie van Thomas. Gelijk met deze bundel liederen
verschijnt een bundel met twaalf motetten op teksten uit het evangelie van
Thomas.
Het evangelie
van Thomas bevat 114 korte uitspraken of gelijkenissen van Jezus (logia).
Ongeveer de helft van deze logia is verwant aan uitspraken of gelijkenissen van
Jezus die overgeleverd zijn in de canonieke evangeliën. Het evangelie van Thomas is in
zijn geheel bekend sinds in 1945 bij Nag Hammadi een koptische vertaling van
dit evangelie ontdekt werd. Griekse tekstfragmenten waren al eerder gevonden.
De
ontdekkingstocht naar de inhoud van het evangelie van Thomas en de betekenis
voor onze samenleving is nog maar net begonnen. Het muziekproject rond het evangelie
van Thomas wil helpen om de inhoud daarvan verder te ontdekken en te verkennen
hoe dit evangelie van belang kan zijn voor geloof en cultuur in onze tijd. In
deze pioniersfase kan een kunstenaarsblik associaties en betekenissen opleveren
die onderzoek en receptie op nieuwe sporen brengen. Daarom hebben we een
aantal dichters en componisten gevraagd
hun visie op deze teksten vorm te geven.
We
hebben daarbij gekozen voor liederen voor een solostem. Dat past bij het
karakter van het evangelie van Thomas, want daarin gaat het om de individuele
gelovige. Zij of hij wordt opgeroepen zelf een (mystieke) band met Christus te
ontwikkelen. In de canonieke evangeliën zijn de gemeente en de gemeenschap veel belangrijker, ook voor het
ontwikkelen van een band met Christus. Volgens Mattheus 18:20 zegt Jezus: ‘Waar
twee of drie in mijn naam samen zijn, daar ben ik in hun midden. In logion 30
van het Thomas-evangelie (Grieks) zegt
Jezus: ‘waar er één alleen is, ben ik met hem’. Het
evangelie van Thomas heeft als belangrijke boodschap dat een mens zelf een
innerlijke groei naar Christus moet doormaken. Dat is een thema dat zo ook bij
Johannes en Paulus voorkomt, maar het krijgt hier meer nadruk.
De centrale boodschap van Jezus is: het koninkrijk van
God is nabij. In de canonieke evangeliën wordt dat een enkele keer uitgelegd
als: het is nu reeds aangebroken. Maar vooral ook als: er zal (binnenkort) een nieuwe
tijd aanbreken. In plaats daarvan zegt het evangelie van Thomas: het koninkrijk
is er nu reeds: het ligt verborgen in een mens of in de schepping en door de ontwikkeling
van innerlijke kennis (gnosis) komt een
mens Gods koninkrijk op het spoor. In logion 51 vragen de leerlingen aan Jezus:
‘Wanneer zal er rust zijn voor de doden? En wanneer zal de nieuwe wereld
komen?’ En dan antwoordt Jezus: ‘Waar jullie naar uitkijken is al gekomen, maar
jullie herkennen het niet.’
Wij
hebben een eeuw achter de rug met een aantal sterk eschatologische bewegingen,
die veel onheil hebben veroorzaakt. Het kan voor geloof en samenleving goed
zijn om het heil wat minder van de toekomst te verwachten en zich wat meer te
concentreren op wijsheid en innerlijke groei naar Christus.
Een
ander belangrijk thema in het evangelie van Thomas is de eenling: de mens die
het mannelijke en het vrouwelijke in zich verenigd heeft en zo zijn of haar
sexe-gebondenheid en sexuele gebondenheid overstijgt (o.a. logion 75).
Bij het
uitkiezen van de tekstgedeelten voor een motet- of liedbewerking hebben we ons
geconcentreerd op de logia die geen parallel in de canonieke evangeliën hebben. De selectie geeft een
goed beeld van de nieuwe thema’s die in het Evangelie van Thomas aan de orde
komen. We hebben daarbij speciaal logia gekozen die ons zeer aanspraken of
intrigeerden.
De
Stichting Codice e Musica wil buiten-bijbelse geschriften, die de
spiritualiteit van de bijbelse geschriften verdiepen en verbreden, onderdeel
laten worden van onze (geestelijke) cultuur. De stichting probeert dit te
bereiken door delen van deze geschriften op muziek te laten zetten en uit te voeren. Eerder
publiceerde de stichting een oratorium over het evangelie van Maria (2003) en
over het evangelie van de Waarheid (2005).
Wij
danken Jacob Slavenburg, Gilles Quispel ( +) en Gerard Luttikhuizen voor het
ter beschikking stellen van hun vertalingen. Gerard Luttikhuizen maakte
speciaal voor dit project vertalingen. Jaap Mulder (uit Burgum) heeft ons goed
geadviseerd met betrekking tot de financiële kant van dit project. De Stichting VSBfonds en de Provincie Fryslân hebben met een subsidie dit
project financieel mede mogelijk gemaakt. Onze hartelijke dank hiervoor.
Voorwoord
motettenbundel
Voor u
ligt een een bundel met twaalf motetten n.a.v. teksten uit het evangelie van
Thomas.
Deze
bundel motetten vormt een onderdeel van het muziekproject van de stichting
Codice e Musica rond het evangelie van Thomas. Gelijk met deze bundel motetten
verschijnt een bundel met twaalf liederen op teksten uit het evangelie van
Thomas.
Het evangelie
van Thomas bevat 114 korte uitspraken of gelijkenissen van Jezus (logia).
Ongeveer de helft van deze logia is verwant aan uitspraken of gelijkenissen van
Jezus die overgeleverd zijn in de canonieke evangeliën. Het evangelie van Thomas is in
zijn geheel bekend sinds in 1945 bij Nag Hammadi een koptische vertaling van
dit evangelie ontdekt werd. Griekse tekstfragmenten waren al eerder gevonden.
De
ontdekkingstocht naar de inhoud van het evangelie van Thomas en de betekenis
voor onze samenleving is nog maar net begonnen. Het muziekproject rond het evangelie
van Thomas wil helpen om de inhoud daarvan verder te ontdekken en te verkennen
hoe dit evangelie van belang kan zijn voor geloof en cultuur in onze tijd. In
deze pioniersfase kan een kunstenaarsblik associaties en betekenissen opleveren
die onderzoek en receptie op nieuwe sporen brengen. Daarom hebben we een
aantal dichters en componisten gevraagd
hun visie op deze teksten vorm te geven.
De centrale boodschap van Jezus is: het koninkrijk van
God is nabij. In de canonieke evangeliën wordt dat een enkele keer uitgelegd als:
het is nu reeds aangebroken. Maar vooral ook als: er zal (binnenkort) een nieuwe
tijd aanbreken. In plaats daarvan zegt het Evangelie van Thomas: het koninkrijk
is er nu reeds: het ligt verborgen in een mens of in de schepping en door de ontwikkeling van innerlijke kennis (gnosis) komt een mens Gods
koninkrijk op het spoor. In logion 51 vragen de leerlingen aan Jezus:
‘Wanneer zal er rust zijn voor de doden? En wanneer zal de nieuwe wereld
komen?’ En dan antwoordt Jezus: ‘Waar jullie naar uitkijken is al gekomen, maar
jullie herkennen het niet.’
Wij
hebben een eeuw achter de rug met een aantal sterk eschatologische bewegingen,
die veel onheil hebben veroorzaakt. Het kan voor geloof en samenleving goed
zijn om het heil wat minder van de toekomst te verwachten en zich wat meer te
concentreren op wijsheid en innerlijke groei naar Christus.
Een
ander belangrijk thema in het evangelie van Thomas is de eenling: de mens die
het mannelijke en het vrouwelijke in zich verenigd heeft en zo zijn of haar
sexe-gebondenheid en sexuele gebondenheid overstijgt (o.a. logion 75).
Bij het
uitkiezen van de tekstgedeelten voor een motet- of liedbewerking hebben we ons
geconcentreerd op de logia die geen parallel in de canonieke evangeliën hebben. De selectie geeft een
goed beeld van de nieuwe thema’s die in het Evangelie van Thomas aan de orde
komen. We hebben daarbij speciaal logia gekozen die ons zeer aanspraken of
intrigeerden.
Voor de
motetten hebben we gebruik gemaakt van de vertalingen van Jacob Slavenburg,
Gilles Quispel en Gerard Luttikhuizen. Op die manier hebben we ons niet op één vertaalstijl vastgelegd.
De
Stichting Codice e Musica wil buiten-bijbelse geschriften, die de
spiritualiteit van de bijbelse geschriften verdiepen en verbreden, onderdeel
laten worden van onze (geestelijke) cultuur. De stichting probeert dit te
bereiken door delen van deze geschriften op muziek te laten zetten en uit te voeren. Eerder
publiceerde de stichting een oratorium over het evangelie van Maria (2003) en
over het evangelie van de Waarheid (2005).
Wij
danken Jacob Slavenburg, Gilles Quispel ( +) en Gerard Luttikhuizen voor het
ter beschikking stellen van hun vertalingen. Gerard Luttikhuizen maakte
speciaal voor dit project vertalingen. Jaap Mulder (uit Burgum) heeft ons goed
geadviseerd met betrekking tot de financiële kant van dit project. De Stichting VSBfonds en de Provincie Fryslân hebben met een subsidie dit
project financieel mede mogelijk gemaakt. Onze hartelijke dank hiervoor.
|